• 27 juli 2021
  • Leestijd: 3 minuten

Wat is elektrostatische op- en ontlading?

Bas Grootemaat

Elektrostatica is de tak van elektrotechniek die zich bezighoudt met het gedrag van elektronen. Mikrocentrum docent en consultant Bas Grootemaat deelt tijdens zijn cursussen zijn kennis en ervaring op het gebied van elektrostatica. Hij werkt op internationaal niveau aan het tot stand komen van normen voor de elektrostatica, daar heeft hij afgelopen jaar ook een Award voor mogen ontvangen: de IEC 1906 Award 2020. In deze blog vertelt Bas u alles over elektrostatische op- en ontlading.

Hoe ontstaat statische lading?

Statische lading ontstaat wanneer twee materialen langs elkaar wrijven. Dit ontstaat overal waar beweging of verplaatsing plaatsvindt. Als twee materialen van elkaar gescheiden worden, kan het zijn dat elektronen van het materiaal achterblijven in het andere. Het gevolg hiervan is dat materialen niet meer elektrisch neutraal zijn. Een te veel aan elektronen geeft het materiaal een negatieve lading en een te kort aan elektronen zorgt voor een positieve lading. “Met name de elektronica is gevoelig voor deze ladingsverschillen en dien ten gevolge mogelijke elektrostatische ontladingen (Electro Static Discharge afgekort als ESD). Met ESD wordt niet alleen het voorkomen van elektrostatische ontlading bedoelt, maar ook alle zaken waar rekening mee gehouden moet worden om het creëren van elektrostatische lading te elimineren. Kortom het vakgebied elektrostatica. Om producten te beschermen tegen dit verschijnsel zullen allerlei voorzieningen getroffen moeten worden tijdens fabricatie en gebruik. Het volgen van internationale normen helpt bij het opzetten van deze voorzieningen.” Aldus Bas Grootemaat

Electro Static Discharge zorgt voor hardnekkige problemen

Door onder meer miniaturisering en dichtheid van elektronische componenten is een steeds strenger ESD-beleid noodzakelijk. Dit kan leiden tot storingen in processen en een hoger faalpercentage van producten. Bas: “Tegenwoordig heeft bijna alles iets van elektronica in zich. Het gevolg hiervan is dat we hierdoor steeds kwetsbaarder worden voor elektrostatische op- en ontladingen. Veel bedrijven, waar ik door mijn werk mee te maken krijg, hebben problemen met elektrostatische op- en ontlading. Een eerste stap is hier dikwijls het bewustwordingsproces, oftewel ESD-awareness. Wat is het, waar komt het vandaan en hoe kan het voorkomen of opgelost worden. Als men zich bewust is van de problematiek kan er een degelijke ESD-beleid opgezet worden en wordt het omgaan met elektrostatisch lading een manier van leven. Al snel blijkt dan dat er de nodige voorzieningen getroffen moeten worden in zowel werkwijze als productie proces.

 “Op het werk of privé, elektrostatische lading draag je altijd mee.” Bas Grootemaat

Elektrostatische op- en ontlading in de praktijk

In het dagelijks leven hebben we regelmatig met elektrostatische ontladingen te maken. Denk bijvoorbeeld aan het uitstappen van de auto en het voelen van een elektrisch schokje. “Iedereen heeft vanaf de geboorte met elektrostatische op- en ontladingen te maken.” Aldus Bas Grootemaat

Fouten door elektrostatische ontladingen

Bas vertelt waarom hij in het vakgebied is gaan werken: “Door fout onderzoek op elektronische componenten, kwam ik tot de ontdekking dat er veel fouten ontstonden door elektrostatische ontladingen (ESD) en electrical overstress (ESO). Hierdoor ben ik in dit vakgebied gerold. Het is een misverstand dat er alleen problemen zouden zijn in de elektronische industrie, zoals uit de voorbeelden al blijkt. Denk aan silo’s, vliegtuigen, gassen, olie, elektrische fietsen, enzovoort. Bij Mikrocentrum geef ik inmiddels alweer meer dan 7 jaar les en hoop zo een stukje kennis van dit mooie vakgebied over te dragen. Buiten Mikrocentrum houd ik me ook bezig met onderzoek, inspecties, metingen, adviezen en het opstellen van internationale normen.”

Meer weten over Electro Static Discharge?

De workshop ESD (Electro Static Discharge) gaat over het verschijnsel van elektrostatisch op- en ontlading, maar ook komt u in aanmerking met het gedrag van verschillende materialen en de impact op producten of systemen en processen.

Bekijk de ESD workshop